هویت در معماری

 هویت در معماری

دکتر نادیه ایمانی

عضو هیئت علمی گروه معماری دانشگاه هنر  

مقدمه

مبحث هویت یا ”کیستی“ همواره در ذهن انسان با مراتب گوناگونی

مطرح بوده است. پرداختن به این پرسش بنیادی به خاستگاه پرسشگر

از سویی و به ریشه های پدیدآمدن بحث از سوی دیگر بازمی گردد.

دو دیدگاه بسیار متداول بررسی این بحث در حال حاضر یکی بحران

هویت بعد از مدرن است که به انسان و خاستگاه او برمی گردد و دیگری

تداخل مفهوم کلمه هویت با معنای تشخص است 1. بحران هویت اساساً

بحثی است متعلق به جامعه ای که تفکر ”مدرن“ یا ”تجددگرایی“ در

آن زاده شد و سپس پی آمدهایی داشت که با نام ”پس از مدرن“ در چون

و چرایى هایى فلسفى، بحران هویت نام گرفت. این بحران به هویت

شخصی یا همان جایگاه ”خود“ در زمان و مکان برمی گردد که از نقطه

نظر روان شناختی و جامعه شناختی بسیار بحث عمیق و گسترده ای است.

مورد دوم یعنی درهم آمیختگی معنای هویت با تشخص، تا حدودی به

مورد اول ارتباط پیدامی کند. به این ترتیب سرگشتگی یا گم گشتگی

فرد در پیوستن و گسستن در برون و درون خود نسبت به آنچه در

پیرامونش می گذرد او را بی هویت یا به عبارتی بی تشخص می کند.

این تصور هنگامی پدید می آید که مجموعه وجودی و رفتاری یک فرد

دارای هیچ نوع اعتبار خاصی نبوده، هست و نیست او هیچ اثری در مدار

و جریان زندگی خودش و دیگران نداشته باشد. در چنین حالتی بحث

بی هویتی پیش می آید در صورتی که از نظر معنای کلمه ، هر انسانی به

هر ترتیب دارای ”آدرس و مشخصات“ است که کیستی یا هویت او را

روشن می کند. اما اینجا مراد از به کاربردن هویت تنها نام و وابستگی های

مکانی و اجتماعی یک فرد نیست، بل ویژگی های وجودی و آثار و

تبعات آنها مطرح است. هویت به معنای بحران تجددگرایی و هویت به

معنای نداشتن تشخص، در هر دو حالت به انسان و زندگی اجتماعی

او برمی گردد. در این مقاله پرسش این است که آیا هویت به حضور

انسان باز می گردد یا آنکه در شیء نیز مصداق دارد؟ چنان که مشاهده

می شود چنین نگرشی به معماری نیز تسری داده شده است. آیا این

امر اجتناب ناپذیر ناشی از همان پی آمدهای دو مورد -بحران هویت  

و تشخص- یادشده است یا اینکه سرچشمه های دیگری دارد که در

عرص ههای گوناگونی باید آن را جست؟ بحث هویت معماری مدت هاى

مدیدى است که مطرح شده و کاویدن هویت در معماری در ذهن هر

پژوهنده ای حضوردارد.

با در نظرگرفتن مطالب یادشده، در این مقاله تلاش بر این است که بررسى

ارائه شود؛ « چیستى معمارى » متفاوتی در باب هویت معماری از منظر

متفاوت   

دانلود مقاله